Corona Bulaşmasında Havalandırmanın Önemi.

Çin’den gelen bir araştırmada, SARS-CoV-2 virüsü bulaşmasında havalandırmanın etkisi üzerinde bir değerlendirme yapılmış.Kötü iç mekan havalandırması ve hava dağılımının enfeksiyon yayılmasına etkisi üzerinde çok demonstratif bir model ortaya konmuş. Bu modeli anlamak için şu videoya bakmak yeterli olacaktır. .

Enfekte insanın yaydığı hava damlacıklarının salgında enfeksiyon yayılımı için en önde gelen yol olduğu görülürken, kişiler arası mesafenin 1 metreden fazla olması sebebiyle, bu hava yoluyla bulaşmada havalandırma mekaniğinin de önemli olduğu gösterilmiş. Kuvvetli klima akımının, damlacıkları bir kişiden uzaktaki bir kişiye taşıtabileceği görülmüş.

Araştırmacılar, Çin Guangzhou, eyaletinde bir restorandan çıkan üç aileyi içeren bir bulaşmayı incelemişler. Havayolu ile bulaşma ve bunun nasıl olduğunu etkileyen koşulları incelemişler. Hastalanan kişiler ve orada bulunan diğer müşterilerin tıbbi kayıtları incelenmiş. Restoranda elde edilen video kayıtları ve oturma planları çıkarılmış. Havalandırma ve klima sistemlerinin lokasyonu ve çalışma süre ve şiddetleri öğrenilmiş. O gün hava durumu anlık değişimlerde hesaba katılmış. Bu şartlarda hasta kişinin ağız ve burunundan çıkan damlacıkları taklit etmek için ılık gaz dağılımına kompüter modellemeleri ile bakılmış. Havalanma etkisi de hesaba katılan bu değerlendirmeler restoranda 19-20 Mart 2020 günlerinde yapılmış. Masalar aynı şekilde dizayn edilirken, havalandırma, klimalar aynı şekilde çalıştırılmış. Kapı açıp kapanması aynı şekilde taklit edilirken, 10 gönüllü dışında masalara sıcak yapma mankenlerde yerleştirilmiş.

24 Ocak 2020 günü Çin yeni yılındaki restoranda yemek yemeğe salgının merkezi olan Wuhan’dan trenle gelen ailenin( A ailesi) bir bireyinde(A1) o gün şikayetler ortaya çıkmış. Diğer masadaki ailelerde(B ve C ailesi) yolculuk ve şikayet yok iken, o gün yanyana masada oturan bu üç farklı aileden 10 kişinin bu yemek sonrası hastalandığı saptanmış. Restoran çalışanı ve diğer 15 masada oturan 68 kişiden hiç kimsede hastalık görülmemiş. El veya yüzey teması ile bulaşma saptanmamış. Farklı masada oturan kişilerin, video kayıtlarından tuvalette, veya asansörde dahi bir araya gelmedikleri saptanmış. Masada otururken sırt sırta bulunabilmeleri dışında yakın temas görülmemiş. Hava akımı dinamikleri, enfeksiyon yayılımının ağız veya burundan çıkan virüs yüklü hava damlacıkları ve aeorosolün uzun mesafeye gitmesi ile olduğu görülmüş.

Dr. Genco Yücel ne diyor?

COVİD-19 pandemisinde, SARS-CoV-2 virüsü yayılımında kapalı mekanlarda, kötü havalandırma şartlarında ve sıkışık düzen bulunmak belki de, tek, en önemli bulaşma yoludur. Önlemlerin alınmaya başlanmadığı günlerde gelişen, 10 kişinin hastalandığı toplu bulaşmayı çok iyi modelleyen bu çalışmada bunu vurguluyor. Birbirinden 4 metre kadar uzak olsa da, klimaların veya havalandırma dizaynının etkisi ile virüsün aerosol olarak havada asılı kalıp yayılabileceğini söylüyor. Aynı mekanda bulunan diğer müşteri ve çalışanlara bulaşmaması sebebiyle de, dokunma veya yüzeylerden bulaşma olasılığının da azlığına işaret ediyor.

Bugüne kadar tanımlanan bir çok hızlı ve yüksek oranda bulaşma olaylarının hiç birisinin dış mekanlarda olmadığını biliyoruz. Çin’de böyle yaklaşık 318 olayda, toplam 1245 hastalık saptanırken, dış ortamda böyle bir bulaşma saptanamadı. Restoranların yanında, bakım evleri, gece kulüpleri, spor merkezleri, mezbaha gibi yerlerde ise sıkça görüldüğü bildirildi.

Araştırmanın da söylediği gibi, iç mekanlarda iyi havalandırma bilinçli bir şekilde sağlanırken kalabalıkların bir araya gelmesi önlenmelidir. Havalandırma konusunda ciddi özen gösterilmelidir.