KALP KRİZİ

Kalp krizi belli yaşın üzerindeki insanlarda en sık ölüm sebebidir. 50 yaşı geçen insanların neredeyse yarısının ölüm sebebi kalp krizi ve beyin felcidir. Bu yüzden bu çok önemli  sorunla ilgili bir dosya açıyoruz.

Kalp krizi basitçe kalp hasarı, daha doğru ifadeyle kalp kası ölümüdür. Farklı sebepleri olabilir. En sık sebebi kalp kasını besleyen damarların tıkanması ile ortaya çıkan kalp krizidir. Diğer sebepler daha nadirdir ve kalp krizi konuşulduğunda doktorun konuştuğu, hastanın sorduğu da bu tip kalp krizidir. Kalp kasını besleyen damarlara koroner damarlar denir. Koroner damarların tıkanmasının en sık sebebi ateroskleroz denilen damar sertliğidir. Sonuçta, özetle en sık kalp krizi sebebi koroner damarlarda ateroskleroza bağlı tıkanma ve bunun sebep olduğu kalp kası ölümü, kaybıdır.

Kalp krizi konusunu incelemek istediğimiz zaman bunu birkaç evrede incelememiz gerekir.   1-Kalp hastası olmadan evvelki, sadece risk faktörlerinin olduğu evre,

 tansiyon yüksekliği, kolesterol yüksekliği, şeker yüksekliği, aslında başka hastalıklar gibi düşünülüp zaman zaman öyle tedavi edilse de, bunları kalp krizinin birinci evresi gibi ele almak gerekir. Doğru tedaviler yapılmazsa ikinci evreye geçileceği akılda tutulmalıdır. Bir takım tedaviler, önlemler hatta kalbe yönelik bir takım tetkikler gerekebilir. 

2- Damar sertliği evresi,  ilk evreyi geçen insanlar damar sertliği dediğimiz kalp damarlarında darlıkların ortaya çıktığı ikinci evreye gelir. 1. Ve 2. Evre arası geçiş yavaş gelişen bir süreç olabilir iken, damar sertliğinden kalp krizine, 3. evreye geçiş seneler alabileceği gibi bazen çok kısa sürebilmektedir. Bu yüzden bu kişilerde tetkikler, tedaviler ve takipler çok daha ciddi yapılmalıdır. Bu evrede kişinin şikayet varlığına, bulguların kötülüğüne göre kalp anjiosu gibi bir takım müdahaleler gerekebilir.  Bütün 1. Ve 2. Evrede bulunan kişilerin hassasiyetle üstüne durmaları gereken şeyler, sağlıklı yaşam kurallarına uymaktır. Bunlar sigaradan, fazla kilodan uzak durmak, bol hareket etmeye ve sağlıklı yemek yemeye özen göstermektir. 

Kalp krizi tehlikeli bir durumdur, ilk 2 evrede ana amacın alınan bu tedbirler ve değiştirilen hayat tarzına ilaveten  kullanılan ilaçlarla bir sonraki evreye geçişi durdurmaya çalışmak olduğunu bir kere daha vurgulayalım.

3- Kalp krizi evresi, kalp krizinin neden önemli olduğundan yukarda bahsetmiştim. Bütün çabalara rağmen kalp krizi geçirildiğinde yapılması gereken ilk şey tam teşekküllü bir hastaneye ulaşmaktır. Hatırlatalım, damar tıkandığında kalp kası hasarı , ölümü başlar. Ancak bütün kalp kası birden ölmez. Dakikalar içinde artan oranda bu hasar gerçekleşir. Hastaneye ulaşma zamanı, müdahale hızı ile ters orantılı olarak kalp hasarı büyür. Hasta daha çok kalp kasının ölümü ile kalbinin daha büyük bir kısmını kaybedebilir. 

‘’Zaman çok önemlidir, dakikalar altın değerindedir. Zaman kalp kasıdır!’’

Hastaneye ulaşıldığında tedavi tıkanan kalp damarını açmaya yöneliktir. Bunun en doğru şekli acil kalp anjiosu yapılarak damarın stent konularak açılmasıdır. Bu imkanın süratle yapılması imkanının olmadığı hallerde damar açıcı, pıhtı çözücü ilaç uygulanması gerekir.

4-Kalp krizi sonrası, kriz anında yapılan tedavinin zamanı ve başarısına göre şekillenir. Genel olarak hasta tekrar evre 2 ye geri dönmüş gibi, ama sanki evre 3 hemen öncesinde gibi değerlendirilir. Burada da ana amaç tekrar kalp krizi yaşamayı önlemektir. Artık bir kriz yaşanmış olduğu için gerekli tedbirler alınmazsa, olacak ikinci krizin tehlikesi daha fazladır.

A- Hasarlı kalp/kalp yetmezliği, tedavinin yetersiz kaldığı ve başarıyla uygulanmadığı durum

B- Hasarsız ya da minimal hasarlı kalp, tedavinin yeterli ve başarıyla uygulandığı durum

A, şıkkının daha kötü bir durumu gösterdiğini tahmin etmek zor değildir. Kalbi daha ciddi hasarlı olan bir insanla olmayan insan arası fark büyüktür. Kalbin hasarlı olduğu duruma tıp dilinde kardiyomiyopati deniyor. Hasar büyükse kişi kalp yetmezliğine girebiliyor. Kas gücünün çok azalması ile kalp pompasının yetersiz çalışması sonucu, vücuda düşük kan pompalanması ve bu akciğerlerde sıvı birikmesi durumu ortaya çıkabiliyor. Bu durum da, kalp krizi geçirme anı gibi, seneler içinde çok ciddi tehlike içeriyor. Kalp yetmezliğine girenlerde yıllar içinde ölüm riski çok artıyor. Tedbirler, takipler, tedaviler fazlasıyla ciddileştiriliyor.

B,  şıkkında ise, kişinin bazı tedbir ve tedavilere uymak şartıyla, hayatına hiçbir şey olmamış gibi,  kaldığı yerden devam etmesi mümkündür. Evre 2 ye geri dönen bu kişilerde hayat beklentisi kalp krizi geçirmemiş kişilere benzerdir, hayatlarını senelerce hiçbir sıkıntı yaşamadan sürdürebilirler.