COVİD için üçüncü aşı .

Sağlık Bakanlığı üçüncü aşı yapılmasının faydalı olabileceğini açıklayıp  üçüncü doz açıldı dediğinden bu yana, son 24 saat içinde, en az 50 hastam aynı soruyu sordu. Ne yapalım? Ne olalım?

Üçüncü aşı olalım mı, sorusunu cevaplamak için ilk bilinmesi gereken önceden ne aşısı olunduğudur. Eğer, ülkemizde yapılmış olan iki aşıdan CoronaVac olanlardan iseniz cevap evettir. Bir an evvel BioNTech üçüncü aşınızı olun. Diğer aşı olan BioNTech’den iki doz olanlara ise, cevap hayırdır üçüncü doz aşıya gerek yoktur. Üçüncü doz için seçilecek aşı ise, mutlaka BioNTech aşısıdır.

Nedenleri ile açıklamaya çalışayım.

Aslında bugüne kadar bilimsel anlamda 3. Aşı kullanımı sadece, kronik hastalığı olan ve bu sebeple bağışıklık düşürücü ilaç kullanan hastalarda, iki doz mRNA (BioNTech) aşısı ile yeterli cevap görülmediğinde kullanılmaktaydı.

Ülkemizde 3. Aşı konusunun iki doz yapılan CoronaVac aşısı sonrası bağışıklığın hızla azalmasının görülmesi ile gündeme geldiği ilan edildi. Uzmanlar özellikle riskli grupta olan sağlık çalışanları ve ileri yaştakilere bunu tavsiye ettiler.

Aslında CoronaVac ve Çin’de üretilen diğer aşı olan Sinopharm kullanımı sonrası düşük bağışıklık oluşumu ve bunun daha kısa sürmesi ile ilgili bu yönde karar ilk Bahreyn’de başladı.Ülke Sinopharm aşısı ile Aralık ayından başlayarak ciddi bir aşılama kampanyasına başlamıştı. Dünyanın önde gelen başarılı kampanyalarından birini yürütürken, Nisan ortasından itibaren hastalık sayıları artmaya başladı. Yetkililer 3. Doza geçileceğini ilan etti. Burada enteresan olan komşu ülke Katar’da da aynı zamanlarda başlayan ve aynı başarı ile yürütülen aşılama kampanyası, farklı mRNA bazlı aşı kullanıldı. Her iki ülkenin bugün geldiği durum birbirinin zıttı yönde ilerliyor. Katar’da rakamlar sabit seyrederken, Bahreyn’de sayılar ciddi oranda artıyor.

Bu iki komşu ülke arasındaki fark gerçekten dikkat çekicidir. Yeni bir analizde nüfusu 500.000’den fazla olup, en yüksek aşılama oranlarına ulaşan 10 ülke incelenmiş. Bahreyn, Şili, Macaristan, Maldivler ve Moğolistan inaktif virüs aşılarını (yani CoronaVAc benzeri aşılar) kullanırken, İsrail, Malta, Katar, İngiltere ve ABD mRNA aşıları (yani BioNTech ve benzerini)kullanmışlar. 10 ülke de Haziran başı itibarıyla yüksek aşılama miktarlarına ulaşmış. İnaktif virüs aşısı kullananlarda hastalık sayılarında belirgin artış görülürken, diğer mRNA bazlı aşıyı kullanan 5 ülkede ise hastalık sayılarında istikrarlı düşme gözleniyor. Bu artışı Hint virüsü denen, Delta varyantının yaygınlaşmasına da bağlayanlar var. Hastalık sayılarında artış görülmeyen ülkelerden gelen gözlem mRNA aşısının delta varyantına karşı da etkili olduğu yönündedir. Hatta BioNTech firması kurucusu Uğur Şahin’in açıklamaları medyamıza da yansıdı.. BioNTech aşısı etkili olduğu kadar, aynı zamanda son derece güvenli bir aşı. Bunun gibi mRNA aşıları hakkında oluşan kaygı ve endişelerin yersiz olduğu, bu aşıların çoğunlukla emniyetli olduğu hakkında yazılar da yakın zamanda yazmıştım. En popüler olan kalp iltihabı kaygısının da, sadece genç erkeklerde ve 1/20.000’den az olduğunu geçen hafta inceleyip bildirmiştim.

Farklı aşıları kombine eden küçük araştırmalara göre ikili farklı aşı kombinezonları, sadece aynı aşıdan yapılan iki tane aşıya göre daha etkili oldukları görülüyor. Bu yüzden inaktif virüs aşısı ağırlıklı kampanya yürüten ve hastalığın arttığı görülen ülkelerde, ülkemizdeki gibi, hastalığa karşı başarısı devam eden mRNA aşıları ile kombine etme çabaları başladı.

Kişisel kanaatim, CoronaVac zayıflatılmış bir virüs olması sebebiyle, yapıldığında vücutta zayıf bir enfeksiyonu taklit etmektedir. Yani CoronaVac olanlar hastalık geçiren gibi değerlendirilebilir. Yakın zamanda yayınladığım bir haberde de olduğu gibi, hastalık geçirenlere yapılan tek doz BioNTech aşısı ile en üst düzey antikor sayısına, sadece iki doz mRNA aşısı olanlarda oluşan bağışıklıktan daha yüksek korunmaya ulaşmak olası görünmektedir.

Sonuçta, 2 CoronaVac aşısı olanlarda 3. Doz olarak tek bir BioNTech aşısını şiddetle ve hemen öneririm. Üçüncü doz kesinlikle CoronaVac olmamalıdır. İki doz BioNTech olanlara ise üçüncü doza en erken 6, tahminen 1 yıla kadar gerek olmayacaktır. Hastalık geçirenlere ise sadece tek doz BioNTech aşısı yapılması ve yine bir an evvel yapılması yerinde olacaktır.

Çok sorulan son soru; yapılma zamanını tekrarlarsam; iki doz CoronaVac sonrası üçüncü doz olarak BioNTech aşısı, 1. aydan sonra yapılabilir. Hastalananlarda da aynı şekilde 1-2.aydan sonra tek doz yapılması uygun olacaktır

Aşılanmaya devam. Korkmadan gidin aşınızı olun. İki doz CoronaVac olanlar, üçüncü doz BioNTech aşınızı olun. Hastalığa, Delta varyantına da kuvvetle karşı çıkalım. Virüse karşı duvarımızı örmeye devam edelim. Kalemizin surlarını kuvvetlendirelim.