Kalp damarları tıkandığında, yapılan by-pass ameliyatlarında çoğunlukla, memeden alınan atardamar ve bacaktan alınan toplardamarlar kombinasyonu kullanılmaktadır. Senelerdir gelişen bu alışkanlıkta olmazsa olmaz olan memeden alınan atardamarın mutlaka kullanılmasıdır. ACC (American College of Cardiology) yıllık toplantısında meme atardamarına ek olarak kol atardamarının ikinci by-pass olarak kullanılmasının bacak toplardamarına göre daha iyi sonuçlar verdiği açıklanmıştır.
Avustralya, Kore, İtalya, Sırbistan ve Birleşik Krallık’ta toplam 1036 hastada yapılan ameliyatlarda ikinci by-pass damarı olarak kol atardamarı ya da bacak toplardamarı kullanılmış. Ortalama 10 sene sonrasında çoğu erkek, ortalama 67 yaşdaki hastaların kol damarı kullanılanlarında, ölüm, kalp krizi risklerinin &-27, tekrar girişim riskinin ise 8 azaldığı bulunmuş.
Araştırmacılar bunun by-pass operasyon şekli için önemli bir katkı olduğunu vurgularken daha büyük bir çalışma ile sorunun kesin cevabının alınmasını öneriyorlar. Günün birinde by-pass olmanız gerekirse, bunu aklınıza koyun, ancak kararı mutlaka cerrahınıza bırakın. Onun tercihlerine saygı duyun. Tabii oraya gelmemek için çabalayın. Kalp damarlarınıza iyi bakın ki, böyle bir operasyona ihtiyacınız kalmasın.