Ve ilk Büyük Corona Aşı Çalışması Yayınlandı.

Merakla beklenen büyük COVID-19 aşı çalışmalarının ilki prestijli medikal bir dergide yayınlandı.

Oxford Üniversitesi ve AstraZeneca firmasının geliştirdiği aşı ile ilgili yayınlanan verilere göre aşı güvenli ve etkili.

Önde giden büyük aşı denemelerinden sonuçlarını ilk yayınlayan AZD1222 denilen aşı dağıtımı, depolaması ve fiyatı diğer kullanıma giren Pfizer  ve girmek üzere olan Moderna aşılarına göre daha uygun olduğu için bu araştırma sonuçları merakla bekleniyordu. Ciddi ümit verici olmasına rağmen aşı araştırması ile ilgili medyaya çıkan,  yan etki ve doz karışıklığı gibi sorunlar da bu merakı arttırıyordu.

Bu yayın araştırmaya şimdiye kadar katılan 24.000 kadar gönüllünün 11.000’den fazlasının ortalama 4 aya kadar değerlendirildiği ara raporu içeriyor. 23 Nisan ve 4 Kasım arasında 7548’i İngiltere’den kalanları Breziya’dan gelen sonuçlara bakılmış. Aşının etkinliği ortalama %70.4 olarak bulunmuş. Yayına göre önden yarı doz ve 1 ay sonra tam doz (LD/SD) alanlarda her iki seferde de tam doz (SD/SD) alanlara göre başarı daha yüksek ( %90-%62) bulunmuş. İlk dozdan 21 gün sonra tamamı plasebo grubunda olan 10 kişi COVID nedenli olarak hastaneye yatırılmış. İkisi ağır olan bu kişilerin 1’i ölmüş. 168 kişide 175 defa ciddi olası yan etkinin 84’ü aşı 91’i plasebo grubunda görülmüş. Bunların 1’i aşı grubunda olmak üzere sadece 3’ünün aşıyla ilgili olduğu değerlendirilmiş. Bunlar; birincisi aşıyla ilgili olan 1 transvers miyelit, yani, eski aşılarda da nadiren görülebilen, bacaklarda felce sebep olabilen omurilik iltihabı, ikincisi plaseboyla ilgili hemolitik anemi denen bir çeşit kansızlık ve üçüncüsü aşı veya plasebodan olduğu henüz deklare edilmemiş 40 derece üzeri ateş. Ayrıca iki gönüllüde de enjeksiyonla alakasız sonucuna varılan transvers miyelit vakaları görülmüş. Transvers miyelit vakaları korkulan komplikasyonlar olduğu için her seferinde araştırmanın kısa süreli durmasına yol açmış. Ancak üç gönüllü de düzelmiş ya da düzeliyorlar. Sonuçta yazarlar aşının etkili ve güvenli olduğu sonucuna varmışlar.

Bu araştırmada en önemli konu yanlışlıkla ortaya çıkan yarı doz daha etkin olma çelişkisidir. Bu daha başarılı sonucu sorgularken dikkat çeken bir konu, düşük doz (LD/SD ) grubunda 55 yaş üstü gönüllü olmamasıdır. 55 yaş üstü katılım raporda sadece katılanların %12’si (1418 gönüllü) olduğu için, bu yaş grubunu değerlendirmek çok kolay değil. Bu grup daha yüksek risk altında olduğu için araştırılmaları ise çok önemli. Ancak, burada yapılan ilave analizde, tam doz alan 55 yaş altındakilere göre de, düşük doz alanlarda etkinlik yine daha fazla görülmüş. Bunun sebebini araştırmacılar şimdilik izah edemiyorlar. Farklı doz, LD/SD etkisi için, yeni bir araştırma yapılması gerekeceği anlaşılıyor.

COVID aşı araştırmaları genellikle sadece şikayeti olanlarda başarıyı ölçtüğü için, şikayeti olmadan geçiren veya bulaştırma potansiyeli yüksek olanlar açısından önleme etkinliği çok belirsiz. Zaten bu grupta aşı etkin olmadan pandemiyi, virüsün yayılmasını durdurmak da çok zor görünüyor. AstraZeneca aşı araştırmasını diğerlerinden ayıran, İngiltere’de yapılan alt araştırmada bu konuya da bakılmış olmasıdır. Katılımcılarda şikayeti olsun olmasın haftalık örneklerle COVID aranmış. Düşük doz yaklaşımının başarısı burada da %60 civarında bulunmuş. Tam dozun faydası ise sadece %3.4 civarında, yani çok şüpheli bulunmuş. Bu bulgu şikayetsiz COVID önlenmesine diğer aşı araştırmalarında henüz bakılmadığı için çok değerli, ancak yanlışlıkla kullanılan dozun olası faydası ile beraber ciddi bir karışıklık mevcut.

Dr. Genco Yücel ne diyor?

Bu, merakla beklediğimiz, COVID aşısıyla ilgili ilk büyük rapordur. Sonuçlar gayet iyi. Unutulmamalıdır ki; aşı başarısı için eşik rakam %50 kabul ediliyor. Ve bu aşıda rakam >%60 olarak veriliyor. Son derece ümit verici bu rakamlar diğer mRNA aşılarından düşük de olsa gayet iyi. Bu aşıyı geliştirenlerin süratle ileri yaştaki gönüllüler ve düşük doz kullanım ile ilgili verileri netleştirip güncellemeleri gereklidir.

Bu aşı araştırması bulgularını net bir şekilde paylaşıyor. Bunu yaparken, izlediğimiz süreç, en ufak bir güvenlik sorunu görüldüğünde araştırmanın durdurulup, yeniden değerlendirilmesi sonrası devam edilmesi de, çalışmayı yapanların bu konudaki hassasiyetini öne çıkarıyor. Bu da aşıya güveni arttıracak bir yaklaşımdır. Bir aşının başarısı halkın verilere güvenip bunu yaptırmasıyla sağlanır. Bunun için de, sürekli vurguladığım gibi, aşıyla ilgili verilerin açık bir şekilde paylaşılması çok önemlidir. Bu yayın bu açıdan çok ama çok önemlidir.

Sonuçta bu aşı maliyeti düşük olması ve saklama, nakletme kolaylığı nedeniyle maliyet açısından en uygun ve bu yüzden dünya çapındaki çok geniş aşı programı için en önemli aday olabilir. Yayının yer aldığı dergide araştırmayla ilgili yapılan yorumda  şu cümle dikkat çekici. " Kar amacı gütmeden global dağıtım ve eşitliği hedeflediği, ve özellikle düşük gelirli ülkelerde de kullanılabileceği için, bu aşıyla ilgili sonuçlar ve bu yayın çok değerlidir." Aşı çalışmaları ve ortaya çıkmaya başlayan başarılı sonuçlar 2021’de pandeminin kontrol edileceği düşüncemi kuvvetlendiriyor. Umarım bunda yanılmam.