Bir Aşı Müjdesi de ABD’den, Pandemiyi seneye bitirecek miyiz?

Almanya ve Rusya’dan sonra şimdi de ABD’den güzel bir haber geldi. Corona aşısı ilk sonuçlarını bildiren en son şirket olan Moderna, ürettiği aşının %94.5 civarında başarılı olduğunu bildirdi. Şirket dışından NIH (National Institute of Health-Ulusal Sağlık Enstitüsü) tarafından atanan tarafsız gözlemci uzmanların bildirdiği COVE isimli araştırmanın ilk sonuçlarına göre, firmanın mRNA-1273 isimli aşısı bir hayli umut vadediyor.

Araştırmaya, yarı yarıya aktif aşı veya plasebo enjeksiyonu yapılan, 30.000 gönüllü alınmış. ABD’de yapılan ve sadece Amerikalıların dahil edildiği COVE çalışmasında 7000 65 yaş üstü gönüllüye ilaveten, obezite, diabet ve kalp hastalığı gibi, COVID hastaları için tehlikeli sorunları olan, 65 yaş altı 5000 Amerikalı’da alınmış. Sonuçta araştırmaya katılanların %42’si yüksek riskli grubu temsil ediyor olmuşlar.

Araştırmada ilk olarak, ikinci aşı dozu yapıldıktan iki hafta sonra oranlara bakıldığında, COVID-19 olduğu konfirme edilen 95 vaka saptanmış. Bu hastaların 90 tanesi plasebo yapılan gruptan, 5 tanesi mRNA-1273 yapılan gruptan olduğu için aşının tahmini etkinliği %94.5 olarak belirtilmiş. COVID olduğu bulunan 15 hasta 65 yaş üstü gruptan olmuş. Ciddi COVID-19 vakalarına bakıldığında da, 11 ciddi şikayetleri olan hasta olduğu görülmüş. Bu hastaların hiç birisi aktif aşı yapılan gruptan değilmiş.

Aşı ile ilgili ciddi yan etki bildirilmemiş. En sık, ilk dozdan sonra enjeksiyon yerinde %2-3 arasında ağrı, ikinci aşı dozundan sonra ise yorgunluk (%9-10), kas ağrıları (%9), eklem ağrıları (%5) ve baş ağrısı (%4.5) görülmüş. Bu ön analizde bu yan etkilerin çok kısa sürmüş.

mRNA-1273 aşısı, ve bir hafta önce iyi sonuçları açıklanan Pfizer aşısı yepyeni bir aşı yaratma teknolojisi uyguluyorlar. Coronavirüs’ün mRNA denen genetik materyelinin sentetik bölümünü kullanarak virüsün sivri protein denen  bir parçasının kopyalarını yaratıyorlar. Vücut, bu sentetik parçaya karşı reaksiyon gösterip bağışıklık geliştirdikten sonra, gerçek virüs vücuda geldiğinde ona bağışıklık kazanmış olarak hazırlıklı hale geliyor.

Moderna şirket genel müdürü Stéphane Bancel bunun COVID-19 aşı adaylarını geliştirmede önemli dönüm noktası olduğunu söylüyor. Aşılarının COVID-19 hastalığını, ve özellikle ciddi hastalığı önleyebileceğini görüyoruz diye ekliyor. Şirket son verileri toplamaya devam ederken, Avrupa ve ABD kurumları ve diğer dünya ülkeleri düzenleyici kurumlarına başvurular yapmaya hazırlanıyor.

2020 sonu itibarıyla, şirket 20 milyon mRNA-1273 dozunu ABD’de hazırlamayı planlıyor. 2021’de ise dünya çapında 500 milyon, 1 milyar arası doz üretmeyi hedefliyor. ABD dışında İsviçre’den Lonza, İspanya’dan Laboratorios Farmacéuticos Rovi of Spain ile çalışarak aşı dozları üretecekler. ABD hükümetinden aşı araştırması ve geliştirilmesi için 955 milyon dolar alan Moderna’ya ayrıca ABD hükümeti 1.5 milyar dolar civarı ödeme ile 100 milyon doz almaya söz vermiş durumda. Şirket Japonya, Katar ve İsrail’e belirtilmeyen miktar doz satmak için de anlaşmış.

Dr. Genco Yücel ne diyor?

Bu son bir hafta içinde bu sayfalarda bildirdiğimiz Corona aşısı ile ilgili üçüncü iyi haber. Dünyada 1.2 milyondan fazla insanın ölümüne sebep olan bir hastalık için, bütün bildirilen sonuçlar beklenenin ötesinde çok çok iyi. %90’ın üzerinde başarı bildiriliyor. Bir çok düzenleyici kurum aşı başarısını onaylayıp kullanıma sokmak için %50 rakamını eşik kabul ediyor. ABD önemli kurum direktörü Dr. Anthony S. Fauci’ye göre, “Ben %75 başarı ile tatmin olacak iken, %90-95 oranı ciddi umut veriyor. Ama, bunu beklemiyordum. İyi olacağını umuyordum. Ama bu çok etkileyici.’’ Yine de tedbirleri elden bırakmak için erken diye ekliyor. Kendisi aşıların baharda hazır olabileceğini düşünüyor.

Bu aşı için de, önceki aşı haberlerinde olduğu gibi önemli çekince haberin bilimsel bir yayın organı değil, taraflı şirket sayfasında verilmesidir. Nitekim haber sonrası şirket hisse fiyatlarında belirgin artış görüldü. Ancak bu sefer şirket öncekilerden farklı olarak, başarı rakamları ile neyin kastedildiğini ve bazı detayları paylaşmış. Bu rakamlar neyin başarı sayıldığı konusunda ikna edici rakamlar veriyor. İlaveten yaşlı veya riskli sayılacak gönüllülerin de, başarının için de yer almaları cesaret veriyor.

Benzer yeni teknolojik yaklaşımı kullanan yeni aşıların başarısı, alıştığımızdan çok büyük bir hızla ve başarıyla geliştirilebileceğini göstermeleri geleceğe dair ümitlerimizi arttırıyor. Pfizer’in geliştirdiği aşının önemli zorluklarından birisi olan çok soğuk ısıda korunma gerekliliğinin en azından bir süre bu aşı için gerekli olmaması da ayrı bir avantaj gibi duruyor .Moderna’nın aşısı buzdolabında 30 güne kadar ve oda havasında 12 saate kadar korunabiliyor. Bu fark aşının geliştirildiği mRNA yapısını korumak için kullanılan yağ kılıfı ve onun ısı dayanıklılığı ile alakalı bir durum.

Daha ne bilgisine ihtiyacımız var diye düşündüğümde, öncelik aşının hastalananların hastalığı yaymasını engelleyebilmesindedir. Bu pandemiyi bitirme potansiyeline sahip bir durum olur. Ayrıca bağışıklığın ne kadar sürdüğü, Influenza/grip aşısında olduğu gibi her sene yeni aşı gerekip gerekmeyeceği soruları sorulabilir. Son soru bu bağışıklık virüsün sivri proteinine karşı geliştirildiği için virüsün bunu değiştirebilme kapasitesi ile alakalı olacaktır. Son olarak da, uzun süreli güvenlik olacak mıdır Şirketlerin en az iki aylık güvenlik verilerini vermeleri gerekeceği için bununla ilgili kısmi veriler yakında elimizde olacaktır.

Geçtiğimiz hafta ardarda gelen veriler ile pandemiyi seneye sonlandıracağımıza olan güven artıyor .