COVİD geçirenlerde etkili ilaçlar kullanıma giriyor.

Yakın zamanda hastalıkta etkinliği gösterilen iki ilaçtan biri olan Merck'in Molnupiravir ilacının faydalarının risklerinden fazla olduğuna karar veren bağımsız bir kurul ABD’de resmi olarak kullanımı için tavsiyede bulundu.

Merck ve Ridgeback Biotherapeutics şirketlerinin bildirdiği MOVe-OUT çalışmasında 1433 hastanın yarısında kullanılan ilacın hastalıktan ölüm oranını %10 civarından %7’e indirdiği saptandı. Bu çalışmada ilaç alanlarda sadece 1 ölüm görülürken, almayanlarda bu sayı 9 idi. Bu veriler ile, ilacın COVİD hastalığını hafif ve orta şiddette geçiren ve ciddi problem için riski olanlarda kullanılabileceğine hükmedildi.

Pfizer firmasının ürettiği COVİD karşıtı diğer ilaç Paxlovid hakkında da iyi veriler geliyor.COVİD şikayetleri başladıktan sonraki 3 gün içinde başlanıp, 5 günde 30 tablet olarak alınan bu ilaca dair ilk verilerde ciddi hastalık gelişmesini azaltma oranı %89 olarak bulunmuş. Bu ilacın diğerinden önemli farkı yanında diğer bir anti viral ilaç olan ritonavir ile alınması gerekiyor.

Nature dergisinin konuyla ilgili derleme yazısına göre, kasım ayı başından beri başarılı sonuçları duyurulan bu iki ilacın COVİD salgınında durumu değiştirme potansiyelleri mevcuttur. Her iki ilacın eski ilaçlara göre farkı, ucuz ve evde rahatlıkla alınabilecek tabletler olmalarıdır. Dergideki derlemede her antiviral gibi bu ilaçların da hastalık başlar başlamaz alınması halinde etkili oldukları ve ciddi hastalanma ve ölüm riskini azalttıklarını belirtiyor. Ancak ilaçların bulaşıcılığı azaltıp azaltmadıkları henüz bilinmiyor. Bu konuda da başarılı olurlarsa, aşılarla beraber kullanıldıklarında ciddi faydaları olacak demektir.

Her iki ilaca dair ilk verilere göre, her ikisi de minimal yan etkiye sahipler. Molnupiravir, viral genomda mutasyonlar oluşturup, virüsün çoğalmasını engelleyerek çalışıyor. İlacın bir parçası viral enzim tarafından alınıp kendi genomuna sokuluyor. Bu da virüste bir çok soruna sebep olup virüsün çoğalamamasını sağlıyor. İnsan hücrelerinde RNA değil DNA olduğu için insana etkisi beklenmiyor. Ama bazı laboratuarlar bu olası risk yüzünden beş gün kullanılan ilacın hamilelerde kullanılmamasını öğütlüyorlar. Paxlovid ise viral proteinlerin son haline gelmesini engelleyen bir enzimi durduruyor. Beraberinde başka anti viral olan ritonavir ile alınmasının nedeni ise, karaciğerdeki bazı enzimlerimizin ilacı parçalamasını engelleyip ilacın coronavirüse etkisini sağlamak. Ritonavir ilacı bir çok başka ilaçla, özellikle kalp ilaçları ve ağrı kesiciler ile alınırken dikkatli olmak gerekiyor. Bu ilaç da diğeri gibi sadece beş gün kullanıldığı için bunun sorun teşkil etmesi beklenmiyor.

Bu ilaçlar, bir çok virüs varyantında mutasyonun yaşandığı virüs ‘’spike’’ proteinine değil de, virüsün başka bölgelerine etki ettikleri için varyantlara da etkili olmaları bekleniyor. Ancak özellikle molnupravir viral genomu etkilediği için yeni varyant yaratma potansiyeli de mevcut.

Son konu bu ilaçlara karşı HIV ve Hepatit C hastalıklarında olabildiği için bu rezistans gelişme potansiyeli mevcut. Rezistansı önlemek için farklı ilaç kombinasyonlarının tercih edilmesi bekleniyor. Bugüne kadar, bu ilaçların kombinasyon olarak kullanıldıkları çalışma henüz yapılmadığını eklemeliyim. Rezisans konusunu değerlendirmek için bu ilaçlara iyi cevap vermeyen hastalarda bunun gelişip gelişmediğini görmek gerekeçektir.

Merck molnupiravir ilacını düşük ve orta gelir düzeyli ülkelerde geliştirmek için anlaşmalar yapması, aşı erişimi de zayıf olan bu ülkelerde çözüm yaratma potansiyeline sahip. Aynı şekilde Pfizer firmasının da fiyatını bu ülkelerde pazarlanabilecek şekilde ayarlaması bekleniyor.

Dr. Genco Yücel Ne Diyor?

COVİD pandemisinde aşılar ve yaygın maske kullanımı ile, hastalık kapmayı veya hastalık yaymayı azaltırken,artan sosyal etkileşim ve normal hayata dönüş çabaları ile hastalık rakamlarında artışlar görülüyor. Bunlara eklenen virüsün de kendini mutasyonları aracılığı ile kendisini değiştirme ve özellikle aşıların koruyuculuğunu aşma çabası da bu artışı destekliyor. Hastalananların hastaneye düşmelerini veya ölmelerini engellemek konusunda bugüne kadar, faydası gösterilen tek tük ilaçlar, dexamethasone  ve kan sulandırıcı ilaçlar da genellikle viral hastalığı değil onun ilerleyen safhalarında sistemik reaksiyonlarını engellemeye yöneliktir.

Bu yazıda bahsi geçen iki ilaç, klasik bakteriyel enfeksiyonlara karşı sıklıkla kullandığımız antibiyotiklerin, virüslere karşı olan tipleridir. Anladığım kadarı ile, hastalık başlar başlamaz kullanıldıklarında, enfeksiyonun tehlikeli hale gelme potansiyelleri yüksektir. Yine mali anlamda da uygun koşullarda piyasaya sunulmaları hedeflenmektedir.

Henüz bu ilaçlarda yaygın kullanıma girecek kadar, tecrübe olmamasına rağmen şimdiye kadar faydasını gördüğümüz, aşı, maske ve tek tük ilaçlarla beraber COVİD salgınında eksik kalan bir tedaviyi parçayı tamamlayacak gibi duruyorlar.

Aşılarımızı, üçüncü aşılarımızı olalım, kapalı alanlarda maske takalım. Sonuçta bu ilaçlara da ihtiyaç kalmasın.