Yeni Corona Virüs Varyantı, Omicron, Nedir?

Güney Afrika’nın Johannesburg ve Pretoria gibi büyük şehirlerini içeren Gauteng eyaletinde vaka artışları araştırılırken bulunan yeni Corona virüs varyantı dünyada ve ülkemizde artan bir endişe kaynağı oldu. Bu yeni varyant ile ilgili bilgiler çok kısıtlı. Bu konuda şimdiye kadar bildiklerimiz Science dergisinin yayınladığı yeni bir yazıda derlenmiş.

Dünya Sağlık Örgütü DSÖ’nun, Omicron varyantı adını verdiği virüse bu isim Yunan alfabesinde sırası gelen Nu ve Xi harfleri atlanarak verilmiş. DSÖ’e göre Nu birçok dilde yeni anlamına gelen kelime ile, Xi ise yine bir çok dilde kullanılan soyadı ile karışabileceği için atlanmış.

Omicron Güney Afrika’da artan hastalık ile özel bir laboratuarda yapılan rutin PCR testlerinde SARS-CoV-2 virüsünün S geninin görülememesi ile şüphelenilmiş. Alınan örneklerde virüs örneklemesi yapıldığında PCR testlerinin neden sonuç vermediği anlaşılmış. Virüsün Sivri proteininde bir çok mutasyon olduğu görülmüş. Lancet laboratuarı örnekleri ülkenin düzenleyici kurumları ve yetkilileri ile paylaşması sonrası, aynı eyalette rastgele seçilen 100 hastada örnekler incelendiğinde de aynı sonuca ulaşılmış. İki gün sonra hükümete bildirilen bu sonuçlar, bir basın toplantısı ile açıklanmış. Ertesi gün DSÖ de buna endişe verici varyant (“variant of concern”) açıklaması yapıp Omicron ismini vermiş.

Daha geçen hafta ortaya konan ve 3-5 gün içinde DSÖ’nün harekete geçtiği ve günler içinde dünyada buna yönelik bilgi ve tedbir paylaşımının arttığı bu varyant hakkında yine de fazla bilgi yok. Ne kadar bulaşıcı, ölümcül olduğu, hastalık geçirenleri veya aşılananları hasta edip edemeyeceği bilinmiyor. Nereden geldiği de bir muamma.

Omicron hakkında çalışan bilim adamlarının varyantın şimdiye kadarki, virüslerden çok fazlasıyla farklı olması nedeniyle, Edinburgh Üniversitesi’nden Andrew Rambaut’nun deli bir varyant olarak nitelediği bu Sars-CoV-2 virüsünün onlarca mutasyona sahip olduğu anlaşılıyor. İnsan hücrelerine yapışan ‘’Spike’’ proteindeki 30’dan fazla aminoasitte değişim, hatta, 3 aminoasidin ortadan kalkmış olması ile hücrelere bağlanmanın arttığı düşünülüyor. Oxford Universitesi’nden evrimsel biologist Aris Katzourakis’e göre Omicron bulaşıcılık artışı ile ilgili bütün mutasyonlara sahip. Bu mutasyonların aşının koruyucu duvarını aşmada, kolay bulaşmada etkili olma potansiyelleri de bilim adamlarını korkutuyor

Fred Hutchinson Kanser Araştırma Merkezi’nden biolog Jesse Bloom, vücutta oluşan antikorların virüsün ‘’spike’’proteininin 3 farklı bölgesine yönelik olduğunu, Omicron’un bu bölgelerdeki değişimlerinin antikor etkisini azaltabileceğini düşünüyor. Bloom’a göre hastalık geçirenler ve aşılananlarda antikor etkisi tamamen yok olmayacaktır, ancak diğer bir çok varyanta göre daha fazla azalacaktır. Afrika Sağlık Araştırmaları Enstitüsü’nden araştırmacı Alex Sigal, Omicron içeren örnekleri 5 gün öncesinde laboratuarda üretmeye başladıklarını ve aşılanan veya hastalananların kanı ile karşılaştırıp etkiyi ölçmek için birkaç haftaya ihtiyaçları olduğunu söylüyor.

Laboratuar çalışmaları dışında virüsün bulunduğu Güney Afrika, Belçika, İsrail ve dünyanın diğer bölgelerinde hastalık şiddeti ve yayılmasının gözlenmesi ile tesbitler de yapılacaktır. Bu sorunu ilk ortaya koyan Güney Afrika’lı araştırmacı Kwazulu Üniversitesi’nden Tulio de Oliveira, bu deklarasyon yüzünden ülkesinden uçuşların yasaklanması sonrası, bu virüsün o kadar da tehlikeli olmadığı yorumlarına karşı, bugüne kadar milyonlarca can alan bir salgında şimdilik bu riske karşı hızlıca harekete geçmenin, sonradan geç kalmaya kıyasla daha önemli olduğunu söylüyor.

Dr. Genco Yücel Ne Diyor ?

Son iki yılımızda hepimizin üstüne karabasan gibi çöken pandemi kabusunda, belki de en pozitif işaret, COVİD’i anlamakta ve tedavideki inanılmaz sürattir. Görmediğimiz hızda etkili aşılar 1 yıldan kısa sürede kullanıma kazandırılmış ve Dexamethasone  gibi ucuz ilaç tedavileri uygulanmaya başlanmıştır. Bilim adamları virüsün gen haritasını çıkarmış, milyonlarca genin olduğu veri bankası sayesinde pandemideki değişimleri çok yakından takip etmeyi başarmışlardır.

Yukarıda okuduğunuz yazıda da, dünyada otoritelerin ne kadar kısa sürede harekete geçtiği ve bir çok ülkenin tedbirlerini, kilometrelerce uzakta olan bir ülkenin deklarasyonundan 3-5 gün sonra almasını çok etkileyici bulduğumu söylemeliyim. Pandemi başında aylarca dünyayı oyalayan ülke ve kurumlara karşılık, yaklaşık 2 sene sonra dersimizi almış görünüyoruz.

Şu an bilgimiz çok kısıtlı, Güney Afrika Gauteng eyaletindeki hızlı yayılma nedeniyle kaygımız yüksek. Yine de, araştırma sonuçlarını, tecrübeleri görmeyi beklememiz lazım. Aynı yazıda ismi geçen Scripps Araştırma Enstitüsü’nden Dr. Andersen’in dediği gibi tahminen Eylül, Ekim’de ortaya çıkan bu varyantın hızla yayılmakla beraber o kadar ciddi hastalık yapmadığını umalım.

Aşımızı, ilave dozuyla beraber olmaya devam edelim. Maskemizi iç mekanlarda çıkarmayalım.