Kapalı Alanlarda COVID kapma riski.

Pandemide Corona virüs kapma olasılığının en yüksek olduğu yerler iç mekanlardır. Odalar, lokantalar, okul sınıflarında virüs bulaşması ile savaş aerosol yoluyla bulaşmayı engellemekten geçiyor. İspanyol gazetesi El Pais bu iç mekanlarda yayılma ve önüne geçme senaryoları ile ilgili çok demonstratif bir  haber  yayınladı.

Özetle kapalı ortamda bulunma süresi, kişilerin maske kullanması ve ortamın havalandırılıp havalandırılmaması ile hastalık kapma olasılığı artıp azalıyor.

Günümüzde infeksiyon hastalıkları konusunun uzmanları corona virüs bulaşmasında üç mekanizma üzerinde duruyorlar.

1-Konuşma, öksürme, hapşırma ile hasta kişiden çıkan parçacıkların yakındaki kişilerin göz, burun, ağızlarına ulaşması ile bulaşma. Parçacıklar 300 mikrometreden büyük oldukları için havada asılı kalamıyorlar ve kısa sürede yere düşüyorlar.

2-Virüsle yüklenmiş yüzeylerden el teması ile kişinin göz, ağız, burnuna ulaşması. Bu yöntemle bulaşma ABD en yetkili kurumu CDC’ye (US Centers for Disease Control and Prevention) göre çok nadirdir. Avrupa yetkili kurumu da (European Center for Disease Control and Prevention ECDC) bu görüşü paylaşıyor. Bugüne kadar bu yolla bir tane dahi bulaşma gösterilmemiştir.

3-Aerosol yoluyla bulaşma ise, hasta insanın konuştuğunda ağzından çıkan havadaki mikroplar, aynı sigara dumanı gibi, havada asılı kalabiliyorlar. Havalandırmanın olmadığı yerlerde havaya karışan yeni aerosollarla daha da yoğunlaşıyorlar. Kişi yüksek sesle konuştuğunda, ya da şarkı söylediğinde, veya egzersiz yaptığında aerosol oranı daha da artıyor.

Pandemi başlangıcında bulaşmanın daha çok öksürme ile aksırmayla ve elden ya da yüzeylerden temasla olduğu düşünülüyordu. Artık bulaşmanın aerosollerle olduğu yönünde kuvvetli kanaat oluşmuş durumda.

Yazıya göre bugüne kadar yayılmadan sorumlu tutulan yerlerden olan restoranlar, barlar için de aynı konsept geçerlidir. Kapasite azaltılsa da, mekanik havalandırma yoksa, pencereler, kapılar kapalıysa, orada bulunan kişiler maske kullanmıyorsa 4 saat içinde orada bulunan herkesin virüsü kapması bekleniyor. Maske kullanımı ile 4 saatte kapalı ortamda bu oran yarı yarıya azalıyor. 4 saatten az kalınırsa ve çok iyi bir havalandırma ile bu risk minimale iniyor.

Okullar için de benzer riskler geçerlidir. Kapılar, pencereler kapalı, havalandırma yok ise ve öğretmen virüs taşıyan kişiyse ve maske kullanılmıyorsa iki saatte odada bulunanların çoğunluğu virüsü kapabiliyor. Salgınlarda gördüğümüz gibi infekte olmanın hocaya yakınlık ile ilgisi yok. Aerosol tüm sınıfa dağılabiliyor. Herkes maske takıyorsa risk neredeyse 1/3’üne düşüyor. Eğer sınıf ders esnasında havalandırılıyorsa, veya ders saati kısa tutulup, teneffüste sınıf havalandırılıyorsa risk yine minimale iniyor.

Yazıda aerosol konseptini destekleyen bir çok kaynaktan bahsedilirken, en önemli kanıt ise ABD’de bir koro provasında gelişen bulaşmadır. Çalışmaya katılan 61 üye mesafelerini koruyarak ve hijyene çok dikkat ederek çalışıyorlar. Ancak kapalı ortamda, havalandırma olmadan, maske kullanmadan çalışıyorlar. 2.5 saat gibi kısa bir sürede, 1 hasta kişi provaya katılan diğer 60 kişiden 53’üne virüsü bulaştırıyor. Üyelerin büyük kısmının metrelerce, 14 metreye kadar, uzakta çalıştığı göz önüne alındığında bu bulaşmayı aerosol yolu dışında izah etmek imkansız.

Dr. Genco Yücel ne diyor?

Bu son derece görsel yazı çok önemli bir konuyu, herkesin anlayacağı dille anlatmış. Bulaşmadan sakınmak için; iç ortamlarda yabancılarla bulunacaksanız, süreyi kısıtlı tutun ve maskenizi takın. Eğer süre uzayacaksa ve maske takamayacaksanız iç ortama girmeyin ya da maksimum havalandırma olmasına dikkat edin. Ben buna ‘’sigara dumanı bulutu yoğunluğu’’ diyorum. Ortamda bulunan hasta bir kişinin sigara içtiğini düşünün ve onun kendinizi rahatsız etmek için sağlaması gereken şartlara bakın. Kapalı ortam, havalandırma yok ve birden fazla kişi sigara içiyorsa o duman sizi öksürtecektir. Tersi ise, açık ortam, iyi havalandırma ve hatta, maskeniz varsa, etrafınızdaki herkes sigara içse de, dumanın sizi rahatsız etme şansı düşüktür. Duman rahatsızlığı olacaksa, bulaşma da olacaktır. Sigara dumanı bulutu yoğunluğu konsepti! Lütfen dikkat.