Aşı Pasaportu Geliyor.

Avrupa ülkeleri Covid-19 aşı kampanyasını hızlandırmaya çalışırken, Avrupa Komisyonu da seyahatlerin artmasının beklendiği yaz mevsimi gelmeden sınırları açabilmek için, aşı pasaportu olarak bilinen "Dijital Yeşil Geçiş Kartı’’ önerisinde bulundu.

Euronews’ta yayınlanan Avrupa Komisyonu Başkan Yardımcısı Margaritis Schinas ile yapılan mülakata göre, dijital yeşil geçiş kartını almak, sadece aşı yaptırmaya bağlı bir şey olmayacak. PCR dediğimiz Covid-19 testlerini yaptıranlar, koronavirüse yakalanıp iyileşenler de seyahat edebilmek için gerekecek yeşil kartı kullanabilecekler. Sertifika için gerekli görülen, Avrupa İlaç Ajansı’nın (EMA) onayladığı aşılar dışında kalan, örneğin, Rusya ve Çin üretimi farklı aşıları kullananların da, gidilen Avrupa ülkesinin onayına göre sorunsuz bir şekilde seyahat edebilimesi planlanıyor. Yapılan teklife göre, paylaşılan bilgiler şeffaf olduğu taktirde üçüncü ülkelerde kayıt altına alınan sertifikalara da onay verilmesi hedefleniyor.

Yazın başlama günü olan 1 Haziran’a kadar hazırlıkların tamamlanmasının hedeflendiğini açıklayan, Margaritis Schinas, bu sayede özellikle belirtilen şartları yerine getirmeden seyahat edenlere kısıtlamalar getirilerek, risk faktörünü düşürmeye çalışacaklarını söylüyor. Haziran ayı sonunda 300 milyon kişi, ve yaz mevsimi sonuna kadar da Avrupa’daki yetişkin nüfusunun yüzde 70’ine aşı yapmış olmayı hedeflediklerini de ilave ediyor.

Euronews’un konuyla ilgili bir başka haberine göre  Almanya, Fransa ve Belçika gibi ülkeler belgenin "adalet duygusunu zedeleyeceği" ve "ayrımcılığa yol açabileceği" gerekçesi ile aşı pasaportuna karşılar. Aşı olmayan veya tıbbi nedenlerle aşı olamayanların haklarının ihlal edilebileceğini savunuyorlar.

Pasaporta tıbbi gerekçelerle karşı çıkanlar da, aşıların etkinlik süresinin, virüsün yayılmasını ne kadar önlediğinin aşı olan bir kişinin bağışıklığının ne kadar süreceğinin henüz bilinmediğini, ve aşı olmuş kişinin virüsü başkalarına bulaştırmayacağının da garantisi olmadığını söylüyorlar.

Aşı pasaportunun tartışma yaratan bir boyutu da AB tarafından henüz onaylanmamış Çin'de veya Rusya'da üretilmiş aşılara ne tür bir sertifika verileceği, verilirse geçerli olup olmayacağının belirsiz olmasıdır. AB ülkelerinden Macaristan Çin'den ve Slovakya da Rusya'dan aşı alıp. kullanımına başladılar.

Dr. Genco Yücel ne diyor?

Dünyada aşı kampanyasını ülke çapında en başarılı yapan ve bu sayede normale yakın hayata geçen İsrail’de aşı olanlar, bir tür ‘’yeşil kart’’ ile restoranlara, tiyatrolara, spor salonlarına girebiliyorlar. Avrupa’nın yanında, Çin’de de aşı pasaportu türü bir belge yaratılıyor. Ülkeler bu tip çarelerle, aşı olmayan veya hastalık yayılmasına aracılık edebilecek kişilerin seyahatlerine kısıtlamalar getirmeye, veya daha doğru bir ifadeyle, aşı olanlara normal seyahat, yaşam şartlarını tanımaya çalışıyor.

Global sorun olan pandemide, yerel çabaların, global dünyada yetersiz kalacağı aşikardır. Bu yüzden IBM gibi büyük dijital firmalar, ‘’dijital sağlık kimliği’’, Uluslararası hava yolu birliği (IATA) gibi seyahat firmaları da, yolculukları kolaylaştıracak global bir akıllı telefon aplikasyonu üzerinde çalışıyor. Dünya Ekonomik Forumu (WEC) ise coronavirüs aşılarının global dokümantasyonunu geliştirmekle uğraşıyor.

Günümüzde, bazı ülkelere girerken, o ülkelerde yoğun olan hastalıklara karşı aşılanmanız gerekmektedir. Örnek, sarı humma aşı olmadan bazı Karaib ülkelerine giriş imkansızdır. Coronavirüs için de, benzer bir uygulama şaşırtıcı olmayacaktır. Ancak dünyada hala aşı arzının talebe göre çok düşük kaldığını ve fakir ülkelerin çok geride kaldıklarını göz önüne alarak tüm dünya beraber hareket etmezse, sorunun ortadan kaldırılamayacağını hatırlatayım.

Ülkeler, konuyu politize edip farklı ülkeler tarafından üretilen aşıları politik amaçlarla kabul etmeyebilirler. Bu sürekli söylenen aşı savaşlarını  şiddetlendirebilir. Bu yüzden aşı pasaportu, aşı sertifikası, veya yeşil kart ismi ne olursa olsun, bu belgenin global ölçekte DSÖ gibi yine uluslararası bir kurum tarafından organize edilmesinde fayda vardır. Uluslararası fikir birliği sağlanamazsa, konu günlük politikaya kurban edilirse, pandeminin gereksiz uzayacağını ve dünyanın ekonomik sorunlarını devam ettireceğini yineleyeyim.

Aşı pasaportu veya daha doğru deyimle aşı sertifika belgelerinin herkesin, her ülkenin üzerinde uzlaşacağı, yine her çeşit, her gelir grubundan insanın deklare edebileceği şekilde organize edilmesinde de fayda var. Örneğin, parası olmayıp akıllı telefon alamayana, veya kullanamayana, çocuklara, gençlere bunu zorunlu kılmak uygun olmayabilir. İlaveten yaygın kullanıma girecek global, dijital sertifikalar, bazı kritik sağlık verilerini de taşırsa, bunların sahtekarların eline geçmesi riskinin de göz önüne alınması gerekecektir.

Tüm dünya pandeminin bitmesini iple çekiyoruz. Özellikle aşı olanlar, bunun karşılığını görmek istiyorlar, özgürlüklerini geri kazanmayı bekliyorlar. Aşı sertifikası, belgesi, pasaportu, ismi ne olursa olsun bu belgeler yaratılırken bütün bu kaygıların dikkate alınacağı, ve bu yönde çabaların sarf edileceğine eminim. Çoğu hastamdan duyduğum kaygılarda olduğu gibi, insanlara oldukları aşının milliyeti üzerinden ayırımcılık yapılacağına ihtimal vermiyorum. Çünkü bu global dünyanın hiçbir anlamda faydasına olmayacaktır.