Uçaklarda COVİD’e Yakalanma Riski .

Uçaklarda orta koltuğun boş bırakılması ile virüsle karşı karşıya kalma riski %50’ye varan oranda azalıyor.  Laboratuarda oluşturulan bir modelde, uçak dışı iç mekanlarda olduğu gibi virüs saçan kişiye uzaklık virüsle karşı karşıya kalma açısından önemli bir kriterdir. Bu yüzden bir sırada 3 kişinin oturduğu koltuklarda orta koltuğun boş bırakılması virüsle karşı karşıya kalma riskini azaltmaktadır.

Gerçek hayattan gelen bir başka raporda,  217 kişinin olduğu 10 saatlik bir uçak yolculuğu incelenmiş. Yolculukta şikayeti olan tek yolcu business class’ta uçuyormuş. Uçakta hastalığı kaptığı tesbit edilen 16 kişinin 12’si yine business class’ta, yani hasta kişiye yakın koltuklarda oturuyorlarmış. Mart 2020’de Londra Hanoi/Vietnam arası yapılan uçuş pandeminin erken zamanlarına geldiği için şimdilerde çok sıradan hale gelmiş korunma önlemlerinin yeteri kadar alınmadığını akıldan çıkarmamalıyız. O süreçte, yolculara sadece yolculuk sonrasında karantina tedbirleri uygulandığını eklemeliyim.

Uçaklarda havalandırmayı kontrol eden sistemler uçağın içine temiz hava sağladığı için, içeride virüs saçabilen kişinin kirlettiği hava dakikalar içinde temizlenerek uçak içine temiz hava aktarılabilmektedir. New York Times gazetesinde çıkan çok yeni bir analiz gayet güzel resim ve şemalarla uçağın içindeki havanın nasıl temizlendiğini gösteriyor. Buna göre, tek koridorlu bir uçakta yukarıdan içeri üflenen havanın, yarısı zeminden dışarı emiliyor. Diğer yarısı da filtrelenip içeri veriliyor. Hava bir çok kapalı mekanda olamadığı gibi 2-3 dakikada bir tazeleniyor. Yine de, maskesi olmayan ve hapşıran bir insandan çıkan hava tanecikleri koridora doğru gelip, o esnada maske takmayan birisine ulaşabilir. Teorik olarak virüsün bu kişiye bulaşmasını sağlayabilir. Uçaklardaki havalanma sistemleri bu haberde çok güzel gösterildiği şekliyle, farklı sıralardaki havanın diğer sıralarla karışmasını engelleyecek şekilde çalıştığı için, kirlenen hava birkaç sıra içinde kalıyor. Motorlar aracılığı ile uçağa giren temiz hava, temizleme ve basınç ayar sistemlerinden geçtikten sonra uçak içine ulaştırılıyor. İçeriden emilen hava da, uçağın arka tarafından dışarıya veriliyor.

Bütün bu mekanizmalar sayesinde insanların kapalı mekanlarda yan yana uzun süreler bulunduğu uçaklarda fazlaca bulaşma olayı görülmüyor.

Dr. Genco Yücel ne diyor ?

Pandemide virüs bulaşmasında kapalı mekanlar bulaşmanın yaşandığı alanlardır. Restoran ,  bar, gece kulübü gibi yerlerde, özellikle, maske kullanımının da %100 uygulanamaması sebebiyle virüs yayılımı daha kolay olmaktadır. Uçaklar da, yüzlerce insanın bazen saatlerce beraber kaldığı kapalı mekanlardır. Ancak diğer kapalı mekanlara göre uçaklarda bulaşma çok daha nadir olmaktadır. Bunda, alınan orta boş koltuk uygulaması gibi tedbirler, uçaklarda sürekli maske takılması gibi uygulamalar dışında, uçakların kendilerine has iç hava temizleme ve dışarıdan içeriye sürekli temiz hava pompalayan, kirli havayı dışarı atan sistemlerinin de rolü çok büyüktür.

Haberde geçen New York Times gazetesinin çok güzel şema ve çizgi filmlerle anlattığı sistemi gözden geçirmenizi öneririm. Gerçekten bunu inceledikten sonra insanın, uçaklara olan güveni birkaç kat artıyor. Yine de, uçaklarda da tedbiri elden bırakmamalı, maske kullanımına azami dikkat sarf etmeye devam etmelidir.